Hücre Teorisi Oluşumuna Yaptığı Katkılar

Biyolojide bildiğimiz hücre kavramı, canlılık ile ilgili araştırmalar sonucunda, zamanla ortaya atılmış bir teoridir. Bu teorinin gelişmesinde, birçok bilim adamının katkısı olmuştur. Bugün hücreyle ilgili bildiklerimiz hücre teorisinin tarihsel gelişimi sonucunda ortaya çıkmıştır. Hücre teorisinin bugüne ulaşırken geçtiği yolları hep beraber inceleyelim.

 Antonie van Leeuwenhoek (1632 - 1722) mikroskobu icat etti. Hollandalı bir bilim adamı olan Leeuwenhoek, mikrobiyoloji alanındaki ilk bilim adamı olarak anılır.

İlk defa hücreyi gören kişi ise Robert Hooke (1635 - 1703) ismindeki İngiliz doğa bilimcisiydi. Hooke ilk defa mantar hücresini incelemiştir. İncelenen mantar ölü bir ağaç kabuğuydu. Bu incemede mikroskobun büyük katkısı olmuştur.

Daha sonra Matthias Schleiden (1804 - 1881) adında bir Alman bilim adamı, bütün bitkilerin hücre taşıdığını ortaya koydu.

Theodore Schwann (1810 - 1882) hayvanların da hücrelerden meydana geldiğini gözlemledi. Schwann biyolojiye büyük katkılar sağlamış Almanlardan biridir.

Hücre Teorisinin Temelleri

Hücre teorisi zamanla gelişme göstermiştir. Bu gelişmelerin sonucunda hücre teorisi, üç ana maddenin üzerine oturmuştur. Bunları şöyle sıralayabiliriz:

1. Bütün canlılar hücrelerden oluşur.
2. Hücre canlıların en küçük organizasyon birimidir.
3. Bütün hücreler, kendinden önceki hücrelerden meydana gelmektedir.

Öncelikle, canlıların hücrelerden oluşması, onların çok hücreden oluşmasını şart kılmaz. Tek hücreliler de birer canlıdır. Hatta canlıları sayarsak eğer tek hücreli canlıların çok hücrelilerden çok daha fazla olduğunu fark ederiz.

Canlıların ortak özelliklerinden biri organizasyondur. Organizasyon hücreler arası olduğu gibi, hücre içerisinde de geçerlidir. Canlılığın en küçük birimini hücre kabul etmemizin sebebi de budur. Neden canlılığın en temeli ribozomdur demiyoruz. Çünkü ribozom tek başına bir organizasyon içerisinde değildir. DNA'ya ihtiyaç duyar. Hücre, organizasyon kurmuş en küçük sistemdir.

Hücreler kendilerinden önce gelen hücrelerin bölünmesiyle ya da dönüşmesiyle ortaya çıkarlar. Hücreler, enzimler gibi salgılanmazlar. İnsanoğlu döllenme sürecinde iki hücrenin bir araya gelmesiyle hayat serüvenine başlar. Ardından bu birliktelik bölünmeler ile yeni bir beden oluşturur. Bu süreç içerisinde hücrelerde çok çeşitli farklılaşmalar görülür. Hücrelerin ata hücrelerden meydana geldiğini Rudolf Virchow (1821 - 1902) isminde bir Alman doktor keşfetmiştir.

Hücre teorisine katkı sağlayan en önemli bilim adamlarını yukarıda saydık. Bu isimleri sıralı olarak görelim.

• Antonie van Leeuwenhoek
• Robert Hooke
• Matthias Schleiden
• Theodore Schwann
• Rudolf Virchow

Bu isimler sayesinde hücre teorisi 20. yüzyıla girerken epey olgunlaşmıştı. Ancak hücrenin içinin keşfedilmesi ve hücrelerin sınıflandırılması gibi birçok çalışma daha sonraki süreçte gerçekleştirilecekti.

> Alman botanikçi Mathias Schleiden, hücrenin bitkilerin en küçük yapı birimi olduğunu ve dokuların hücrelerden meydana geldiğini bulmuştur. (1839)

> Alman zoolog Theodor Schwan, hayvansal dokuların da bitkiler gibi hücrelerden oluştuğunu açıklamıştır. (1839)

> Alman Patalog Rudolf Wirchow, Abiyogenez (canlıların, cansız maddelerden meydana geldiğini savunur) teorisini çürütmüştür. Hücrelerin canlı hücrelerden meydana geldiğini ortaya koymuştur. (1858)

Hayvanlar ve bitkiler de dahil olmak üzere bütün canlıların hücrelerden meydana geldiğini ifade etmiştir. Bu hücrelerden diğer hücrelere genetik bilgilerin aynen aktarıldığını savunarak ‘Hücre Teorisini’ açıklamıştır.